شبکه انتقال ارز دیجیتال و کارمزد شبکه – گام 16

همانطور که در گام 15 دیدیم، شخصی که قصد دارد یک رمزارز را از وَلِتِ خود به ولت شخص دیگر ارسال نماید می‌بایست هزینه‌ای به نام کارمزد شبکه انتقال را پرداخت نماید. در تبادل رمزارز با ولت صرافی نیز کارمزدی باید پرداخت گردد. اما این کارمزد چیست و کجا می‌رود؟

کارمزد شبکه یا کارمزد تراکنش در انتقال یک ارز دیجیتال

هر زمان که در بلاکچینِ یک رمزارز تراکنشی انجام می‌دهیم، باید کارمزدی بپردازیم. این هزینه که برای انجامِ محاسبات کامپیوتریِ مورد نیاز برای تایید و ثبت تراکنش در بلاک‌چین است، به ماینرها تعلق می‌گیرد. در حقیقت مجموع کارمزدهایی که از این طریق در هر لحظه در دنیا در حال پرداخت شدن توسط ارسال کنندگانِ یک رمزارز است، بین استخراج کنندگانِ آن رمزارز (همان اشخاصی که دستگاه‌های کامپیوتری و محاسباتیِ خود را برای این تاییدات و ثبت‌ها در اختیار بلاکچین قرار داده اند) توزیع می‌گردد.

به طور مثال اکنون در هنگام نگارش این گام، هزینه کارمزد انتقال، در بلاکچین BNB Beacon Chain، معادل 0.000075 بایننس‌کوین یا 0.000075BNB است. از طرف دیگر، قیمت رمزارز BNB به دلار، هم اکنون 245دلار است. با این حساب، هزینه کارمزد انتقال یا همان کارمزد شبکه (نِتوُرْک فی Network Fee) به دلار، اینگونه محاسبه می‌گردد:

0.000075 * 245 = 0.018375

چیزی در حدود 0.02 دلار یا 2 سِنْت که با در نظر گرفتن نرخ دلارِ 40000 تومانی می‌شود: 800 تومان! در صورتی که در همین لحظه، هزینۀ جابجاییِ ریالی به شکل کارت به کارتِ بانکی ممکن است به بیش از 1000 تومان هم برسد! همانطور که در گام 3 اشاره شد، بلاکچین یک فناوری انقلابی و تهدید بزرگی برای بانکداری سنتی است.

یک مثال دیگر: اکنون در هنگام نگارش این گام، هزینه کارمزد انتقال، در بلاکچین بیتکوین، معادل 0.0001 بیتکوین یا 0.0001BTC است. از طرف دیگر، قیمت ارز دیجیتال BTC به دلار، هم اکنون 16800دلار است. با این حساب، هزینه کارمزد انتقال یا همان کارمزد شبکه به دلار، اینگونه محاسبه می‌گردد:

0.0001 * 16800 = 1.68

چیزی در حدود 1.7 دلار که با درنظر گرفتن نرخ دلارِ 40000 تومانی می‌شود: 68000 تومان! بله، کامزد انتقال BTC در بلاکچین بیتکوین بسیار بیشتر از کارمزد انتقال BNB در بلاکچین بایننس است. برای همین بود که در گام 15 از ارز دیجیتال BNB برای تمرینِ انتقال ارز دیجیتال بین ولت شما و ولت دوستتان استفاده شد تا دوستتان، هزینه زیادی را برای کارمزد شبکه پرداخت ننماید.

فرض کنید تعداد زیادی درخواستِ تاییدِ تراکنش به سمت ماینرها سرازیر شود و در صف انتظارِ تایید قرار گیرند و تقاضا برای تایید تراکنش‌ها بالا رود. اینجاست که ماینرها قدرتِ انتخاب پیدا می‌کنند و:

1. قیمت کارمزد شبکه یا همان کارمزد تایید تراکنش بالا می‌رود.
2. ماینرها آن تراکنش‌هایی را در اولویتِ محاسبه و تایید قرار می‌دهند که کارمزد بالاتری را نصیبشان می‌کند.

نکته جالب آن است که ماینرها خودشان نمی‌توانند نرخ کارمزد را افزایش دهند و این افزایش نرخ کارمزد که بر اساس افزایش درخواست‌ها یا اصطلاحاً افزایش ترافیک شبکه اتفاق می‌افتد، به شکل برنامه نویسی شده از روز اول در نرم‌افزار آن بلاکچین، پیش‌بینی و کدنویسی شده است.

در بسیاری از ولت‌ها، فرستندۀ رمزارز می‌تواند به دلخواه، کارمزد شبکه را بالاتر تنظیم کند تا ماینرها را تشویق نماید که تایید تراکنش او را در اولویت قرار دهند. شخص ارسال‌کننده، معمولاً زمانی اقدام به چنین کاری می‌نماید که تصمیم داشته باشد انتقال رمزارز را به سرعت انجام دهد یا شخص دریافت‌کننده در دریافت رمزارز بسیار عجله داشته باشد! از طرف دیگر ممکن است شخص ارسال‌کننده متوجه شده باشد که تعداد تراکنش‌های زیادی که در آن دقایق یا ساعات یاحتی روزها، در دنیا در حال پردازش است، و تصمیم بگیرد با افزایش مقدار کارمزد شبکه، ماینرها را تشویق نماید که تایید تراکنش او را در اولویت قرار دهند.

در هر حال، این شخصِ فرستنده است که کارمزد انتقال را پرداخت می‌نماید. اگر قصد ارسال بیتکوین دارد باید مقدار کمی هم بیتکوین (BTC) برای پرداخت کارمزد انتقال، در ولت خود داشته باشد. یا اگر قصد ارسال بایننس‌کوین دارد باید مقدار کمی هم بایننس‌کوین (BNB) برای پرداخت کارمزد انتقال، در نظر بگیرد.

اگر برایتان جالب بود که اطلاعات بیشتری در خصوص کارمزد شبکۀ بیتکوین و همچنین ترافیک و صفِ تراکنشهای بیتکوین در روزها و ساعات مختلف به دست آورید، می‌توانید به قسمت Mempool از لینک‌های زیر مراجعه نمائید:

https://blockchair.com/bitcoin

یا

https://www.blockchain.com/explorer/assets/btc

تا اینجا متوجه شدیم که کارمزد شبکه یا Network Fee چیست و اینکه این مبلغ، به جیب ماینرها می‌رود، نه به جیب شرکت‌های سازندۀ ولت.

شبکه انتقال ارز دیجیتال

تراکنش یا نقل و انتقال رمزارز در هر بلاکچین بر بستر یک شبکه از کامپیوترهای به هم پیوسته توزیع و نهایتاً تایید می‌گردد. شبکۀ اصلیِ بلاکچین بیتکوین را همان ماینرهای بیتکوین تشکیل می‌دهند. همانطور که در مثال بالا دیدید، هزینۀ تایید تراکنش در بلاکچین بیتکوین ذاتاً بالاتر از بلاکچینی مثل بایننس است. اما در سال 2017 گروهی از متخصصان، یک شبکۀ ابتکاری و خلاقانه به نام شبکۀ لایْتْنینگ Lightning Network را برای کاهش این هزینه ابداع کردند.

شبکه لایتنینگ می‌تواند تراکنش‌های خُرد بر بستر بلاکچینِ رمزارزهایی مثل بیتکوین و لایتکوین را سرعت بخشد و هزینه کارمزد شبکه را نیز کاهش دهد. ضمناً کیف پولی که برای ارسال ارز دیجیتال استفاده می‌نمایید باید از لایتنینگ پشتیبانی کند. شبکه‌هایی شبیه لایتنینگ که برای توسعه یا بهبود محدودیت‌های یک بلاکچین، روی آن بلاکچین ساخته می‌شوند را لایه دو (Layer 2 یا L2) می‌نامند. این شبکه‌ها خودشان به تنهایی یک بلاکچین نیستند اما به عنوان لایۀ دومِ بلاکچین و در ارتباط مستقیم با بلاکچین، کار می‌کنند. پس لایتنینگ یک «لایه دو» برای بلاکچین بیتکوین محسوب می‌شود.

پالیگان مَتیک (Polygon Matic) نیز یک لایه دو است اما برای بلاکچین اتریوم. جالب است بدانید پروژه پالیگان متیک دارای رمزارز مخصوص به خود یعنی MATIC می‌باشد. اینکه بلاکچین اتریوم چه مشکلی داشته و پالیگان چگونه آن مشکل را حل نموده است، می‌تواند یک موضوع جالب و آموزشی برای تحقیق توسط شما عزیزان باشد.

در بلاکچین بایننس بیکِن چین (Binance Beacon Chain) با رمزارز BNB از یک شبکه به نام BEP2 استفاده می‌گردد که سرعت انتقال در آن بالا و کارمزد انتقال بسیار ناچیز است. در حال حاضر، آدرس ولت رمزارز BNB در شبکه BEP2، با عبارت «bnb1» شروع می‌گردد (همانند مثال گام 15).

شرکت بایننس یک بلاکچین دیگر هم توسعه داده که دقیقاً شبیه بلاکچین اتریوم کار می‌کند. یعنی از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌نماید. جالب اینجاست که نمادِ ارز دیجیتالِ این بلاکچین نیز BNB است! البته نام این بلاکچین متفاوت است و به آن بایننس اِسمارت چِیْن ( Binance Smart Chain یا BSC) می‌گویند. شبکه‌ای که در این بلاکچین برای انتقال رمزارز استفاده می‌گردد نیز با نام اختصاری BEP20 شناخته می‌شود که سرعت انتقال رمزارز در آن بالا و معمولاً هزینه تایید تراکنش آن نیز از شبکۀ BEP2 بالاتر است ولی هنوز از کارمزد شبکۀ بیتکوین و اتریوم پایینتر می‌باشد. در حال حاضر، آدرس ولت رمزارز BNB در شبکه BEP20، با عبارت «0x» شروع می‌گردد. چیزی شبیه به این آدرس:

0x7ae246255386cd1b50a4550696d957cb4907d8c2

• شبکه نقل و انتقال بلاکچین اتریوم: ERC20 و
• شبکه بلاکچین ترون: TRC20 و
• شبکه بلاکچین سولانا: SPL و
• شبکه بلاکچین آوالانچ: C-Chain و
• شبکه بلاکچین ایاس: EOS و
• شبکه بلاکچین کوکوین: KCC نام دارد.

نکات مهم در مورد شبکه انتقال

• نمی‌توانیم توکن BNB را که روی شبکه BEP2 نگهداری می‌کنیم، به آدرس ولتی با شبکه‌ای غیر از BEP2 (به طور مثال BEP20 یا ERC20) ارسال کنیم.

یعنی اگر بخواهیم مقداری از بایننس‌کوینی را که در آدرسی از نوع BEP2 در ولتِ خود داریم، برای دوستمان ارسال نمائیم، او باید آدرس ولتی برای رمزارز BNB روی شبکه BEP2 را در اختیار ما قرار دهد. اگر ایشان، به اشتباه، آدرسِ ولتِ BNB روی شبکه BEP20 به ما ارائه دهد و ما هم بدون بررسیِ این موضوع، اقدام به ارسال BNB نمائیم، این مقدار بایننس‌کوینِ ارسال شده برای همیشه از دست خواهد رفت و دیگر به کیف پول ما باز نخواهد گشت و به کیف پول مقصد هم نخواهد رسید! البته در حال حاضر، اغلب کیف پول‌ها اجازۀ ارسال ارز دیجیتال به آدرسِ نامتناسب یا با شبکه‌ای ناهمگون را نمی دهند اما این خودِ شما هستید که همیشه باید هوشیار باشید و چنین اشتباهی را مرتکب نشوید!

• کارمزد شبکه با توکن یا کوینِ بومیِ بلاکچینِ میزبان پرداخت می‌گردد.

رمزارز یونی‌سوآپ با نماد UNI در اصل یک توکن متولد شده بر بستر بلاکچین اتریوم می‌باشد. حال اگر تصمیم بگیریم که مقداری توکن UNI را که بر بستر شبکه ERC20 در کیف پول تراست ولتِ خود نگهداری می‌نمائیم، به دوستمان انتقال دهیم، در انتهای مراحلِ ارسال خواهیم دید که کارمزد شبکه یا همان Network Fee را این چنین نمایش داده است:

Network Fee: $7 (0.0035 ETH)

یعنی کارمزد انتقالِ توکن UNI در بلاکچین اتریوم با توکن UNI پرداخت نمی گردد و در اصل با کوین ETH پرداخت می‌گردد. با فرضِ اینکه قیمت اتریوم در لحظۀ این انتقال، 2000 دلار باشد، پس 0.0035ETH معادل 7دلار  خواهد شد. پس می‌بایست از قبل، مقداری هم کوینِ اتریوم (ETH) در ولت خود داشته باشیم تا بتوانیم کارمزدها را با آن پرداخت کنیم. در غیر اینصورت، ارسال UNI برای ما ممکن نیست!

به عبارت دیگر، از آنجا که توکنِ ETH، توکنِ بومیِ بلاکچین اتریوم است، کارمزد هر نقل و انتقال بر بستر اتریوم و تحت شبکۀ ERC20 را باید با توکنِ ETH پرداخت کرد.

در مثالی دیگر فرض کنید که توکن ATLAS را بر بستر بلاکچین سولانا (تحت شبکۀ SPL) روی کیف پول خود داریم. در نتیجه برای آنکه بتوانیم توکن‌های اطلس خود را برای ولت دیگری ارسال نمائیم باید مقداری کوینِ سولانا هم در ولت خود داشته باشیم (از قبل خریداری یا دریافت کرده باشیم). کارمزد تراکنش‌های سولانا در زمان نگارش این گام آموزشی، بسیار ناچیز و حتی کمتر از 0.0001SOL است پس اگر فقط 1 سولانا (1SOL) هم در ولت داشته باشیم می‌توانیم به کمک آن حداقل 10000 ارسال یا جابجایی بر بستر بلاکچین سولانا انجام دهیم!

به عبارت دیگر، از آنجا که توکنِ SOL، توکنِ بومیِ بلاکچین سولانا است، کارمزد هر نقل و انتقال بر بستر سولانا و تحت شبکۀ SPL را باید با توکنِ SOL پرداخت کرد.

در نتیجه:

به طور مثال:

• برای ارسال یا سوآپ رمزارز در بلاکچین بایننس اسمارت چین (شبکه BEP20) باید مقداری کوینِ BNB از نوع BEP20، به منظور پرداخت کارمزد، در ولت خود داشته باشیم.
• برای ارسال یا سوآپ رمزارز در بلاکچین بایننس بیکن چین (شبکه BEP2) باید مقداری کوینِ BNB از نوع BEP2، به منظور پرداخت کارمزد، در ولت خود داشته باشیم.
• برای ارسال یا سوآپ رمزارز در بلاکچین اتریوم (شبکه ERC20) باید مقداری کوینِ ETH، به منظور پرداخت کارمزد، در ولت خود داشته باشیم.
• برای ارسال یا سوآپ رمزارز در بلاکچین ترون (شبکه TRC20) باید مقداری کوینِ TRX، به منظور پرداخت کارمزد، در ولت خود داشته باشیم.
• برای ارسال یا سوآپ رمزارز در بلاکچین سولانا (شبکه SPL) باید مقداری کوینِ SOL، به منظور پرداخت کارمزد، در ولت خود داشته باشیم.
• و …

ضمناً نام دیگر کارمزد شبکه در برخی بلاکچین‌ها نظیر اتریوم، هزینۀ سوخت یا کارمزدِ سوختِ شبکه یا نِت وُرک گَس فی (Network Gas Fee) می‌باشد. همچنین به یاد داشته باشید در تبادل ارز دیجیتال با کیف پول صرافی نیز کارمزد شبکه باید پرداخت گردد زیرا ولت صرافی نیز ارزهای دیجیتال را بر بستر بلاکچین نگهداری می‌نماید.

یک سوال: فرض کنید که 10ETH روی شبکه ERC20 در ولت خود دارید و می‌خواهید حداکثر ETH ممکن را برای دوستتان ارسال کنید. ضمناً امکان اضافه کردنِ ETH به ولت خود را نیز ندارید. در این حالت چقدر اتریوم برای دوستتان ارسال می‌شود و چرا؟! در خصوص ارسال رمزارز بیتکوین چطور؟

پاسخ خود را در قسمت دیدگاه‌های پایین همین صفحه و یا از طریق ایمیل برای من ارسال کنید:

ask@mahdibml.com

توکن ارز دیجیتال در بلاکچین‌های دیگر

هر رمزارز در یکی از دو حالت کوین یا توکن، متولد می‌شود. قبلاً یاد گرفتیم که کوین‌ها رمزارزهای بومیِ بلاک‌چینِ خودشان هستند. مثلاً کوین BTC رمزارز بومی و ذاتیِ بلاکچین بیتکوین است و کوین ETH نیز رمزارز بومی و ذاتیِ بلاکچین اتریوم می‌باشد. اما توکن UNI رمزارزی است که اولین بار بر بستر بلاکچین اتریوم ساخته و متولد و میزبانی شده است و توکن ATLAS نیز اولین بار بر بستر بلاکچین سولانا ساخته و متولد و میزبانی شده است. اما تیم پروژه‌های رمزارزی برای آنکه:

• کاربران و خریداران بتوانند با کارمزد کمتر، اقدام به خرید یا نقل و انتقال رمزارز پروژه نمایند و
• کاربران فعال در بلاکچین‌های دیگر را نیز تشویق به استفاده از رمزارز خود نمایند

معمولاً تعدادی از رمزارزهای پروژه را با بلاکچین‌های دیگر نیز سازگار می‌نمایند. این سازگاری از طریق نوشتن یک قرارداد هوشمند در بلاکچین دیگر و قفل کردنِ تعداد مشخصی از رمزارز پروژه در آن قرارداد و در آن بلاکچین انجام پذیر است.

به طور مثال، تعدادی بیتکوین طبق یک قرارداد هوشمند، بر بستر بلاکچینِ اتریوم نیز قابل نقل و انتقال و نگهداری است! اگر از گام 5 یادتان مانده باشد، دیدیم که در بلاکچین اتریوم می‌توانیم به کمک قرارداهای هوشمند، توکن‌های دلخواهی بسازیم که هر کدام ویژگی‌های مخصوص به خود را داشته باشد. از همین روش برای نوشتن یک قرارداد هوشمند بر بستر بلاکچین اتریوم برای توکنی به نام WBTC استفاده شده تا تمام ویژگی‌های بیتکوین را اینبار بر بستر اتریوم به کاربران ارائه دهد. نماد توکن بیتکوین در بستر بلاکچین اتریوم را WBTC یا Wrapped BTC (بیتکوینِ کادو پیچ شده!) نامگذاری کرده‌اند. فکر کنم اکنون خودتان می‌توانید حدس بزنید که شبکۀ انتقالِ توکنِ WBTC در بلاکچین اتریوم، همان شبکۀ ERC20 است.

اینکه هر رمزارز علاوه بر بلاکچینِ اصلی یا بومیِ خود، به طور رسمی در کدام بلاکچین‌های دیگر قابل استفاده است را می‌توان از وبسایت CoinMarketCap.com استعلام گرفت. این لیست در صفحۀ مربوط به هر ارز دیجیتال، در قسمتی تحت عنوان قراردادها یا کانْتِرَکْتْس Contracts قابل مشاهده است. به طور مثال در صفحه مربوط به ارز دیجیتال یونی‌سوآپ Uniswap، در قسمت قراردادها می‌بینیم که یک قرارداد به شکل زیر بر بستر بلاکچین اتریوم قابل مشاهده است:

0x1f9840a85d5af5bf1d1762f925bdaddc4201f984

این یعنی، توکن UNI از ابتدا و ذاتاً بر بستر بلاکچین اتریوم متولد شده است. اگر روی گزینه More بزنیم، قراردادهای دیگر را نیز خواهیم دید:

قرارداد یونی‌سوآپ بر بستر بلاکچین بایننس اسمارت چین:

0xbf5140a22578168fd562dccf235e5d43a02ce9b1

قرارداد یونی‌سوآپ بر بستر لایه دویِ پالیگان مَتیک (Polygon Matic):

0xb33eaad8d922b1083446dc23f610c2567fb5180f

قرارداد یونی‌سوآپ بر بستر بلاکچین آوالانچ:

0x8eBAf22B6F053dFFeaf46f4Dd9eFA95D89ba8580

قرارداد یونی‌سوآپ بر بستر بلاکچین سولانا:

8FU95xFJhUUkyyCLU13HSzDLs7oC4QZdXQHL6SCeab36

قرارداد یونی‌سوآپ بر بستر بلاکچین تِرا کلاسیک:

terra1wyxkuy5jq545fn7xfn3enpvs5zg9f9dghf6gxf

قرارداد یونی‌سوآپ بر بستر بلاکچین آربیترام:

0xFa7F8980b0f1E64A2062791cc3b0871572f1F7f0

اگر بخواهیم در لحظۀ نگارش این گام، توکن یونی (UNI) را بر بستر بلاکچین اصلی‌اش یعنی اتریوم (شبکه ERC20) جابجا کنیم باید تقریباً 5 دلار بابت این جابجایی، کارمزد شبکه پرداخت کنیم. اما اگر بخواهیم توکن یونی (UNI) را بر بستر بلاکچین سولانا (شبکه SPL) جابجا کنیم رقم ناچیزی در حدود 0.0000005 دلار کارمزد شبکه پرداخت خواهیم کرد. وجود توکن مورد علاقه ما بر بستر بلاکچین‌های متنوع به ما آزادیِ عمل می‌دهد که با توجه به شرایط مختلف، بتوانیم تصمیم بگیریم که از چه بلاکچین یا شبکه‌ای برای انتقال یا نگهداریِ (Hodl) رمزارز دلخواهمان استفاده نمائیم.

بد نیست بدانید که اکنون بسیاری از توکن‌های معتبر بر بستر بایننس اسمارت چین (BSC) و سولانا هم قابل دسترسی است زیرا همانطور که در این گام آموزش دادم، سرعت تایید تراکنش در شبکۀ BEP20 و شبکۀ SPL بالا و کارمزد آن نیز از بلاکچین‌های قدیمی تر مثل بیتکوین و اتریوم بسیار کمتر است. حتی امروز می‌توانیم توکن‌های بیتکوین و اتریوم و بسیاری از توکن‌های دیگر را بر بستر BSC یا سولانا خریداری، نگهداری، هودِل و جابجا نمائیم. پس اگر به دنبال خرید یا نگهداری بیتکوین، اتریوم یا توکن‌های ERC20 (توکن‌هایی که بر بستر بلاکچین اتریوم وجود دارند. مانند UNI ،MANA ,SAND و…) هستید، و کارمزد بالای شبکه در آنها را نمی پسندید، می‌توانید به جای آنکه توکن‌های مذکور را بر بستر بلاکچین‌های ذاتیِ خود نگهداری یا جابجا نمائید، به دنبال توکن‌های آنها بر بستر BSC، سولانا و یا بلاکچین‌هایی با کارمزد شبکه کمتر باشید.

در این میان باید حواستان به توکن‌های از نوع کِرْم‌چاله هم باشد چون ممکن است بدون آگاهی کامل از ویژگی‌های کرم چاله، در آن‌ها گرفتار شوید! تحقیق در مورد Wormhole را به شما عزیزان می‌سپارم. اگر حین تحقیق، سوالی برایتان پیش آمد، در قسمت دیدگاه‌های پایین صفحه یا از طریق ایمیل برای من ارسال کنید:

ask@mahdibml.com