اتریوم یک پلتفرم آزاد بر اساس فناوری بلاکچین برای اجرای قراردادهای هوشمند است. بنابراین احتمال از کارافتادگی، سانسور، تقلب یا دخالت افراد شخص ثالث بر روی برنامه‌های اجرایی این شبکه وجود ندارد.
اتریوم بعد از بیت‌کوین، در جایگاه دوم قرار دارد و به توسعه دهندگان این امکان را میدهد برنامه‌های غیرمتمرکزی را روی آن پیاده‌سازی نمایند. ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، بنیان‌گذار پلتفرم اتریوم، نام اتریوم را پس از مطالعه پیرامون عناصر و ادبیات داستانی علمی، انتخاب کرد.
با توجه به آنچه بیان شد، اتریوم یک پلتفرم غیرمتمرکز و بلاکچینی است که رمزارز اتر بر بستر آن شکل گرفته است. این پلتفرم، قابلیت‌های دیگری به جز پشتیبانی از رمزارز اتر دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به فراهم آوردن بستری برای نوشتن «برنامه‌های کاربردی توزیع شده (Distributed Application) اشاره کرد.
همچنین اتریوم یک ماشین مجازی تکثیری غیرمتمرکز دارد که به آن ماشین مجازی اتریوم» (Ethereum Virtual Machine – EVM) گفته می‌شود. این ماشین مجازی می‌تواند اسکریپت‌های تورینگ کامل (Turing-Complete) و برنامه‌های کاربردی غیرمتمرکز را اجرا کند. هرچند که EVM اتریوم دارای محدودیت‌هایی است اما پالیگان قصد دارد با راه‌اندازی ماشین مجازی دانش صفر، محدودیت مقیاس‌پذیری را رفع نماید.
از اتریوم برای بسیاری از عرضه‌های اولیه کوین (Initial Coin Offering) استفاده می‌شود و در امور مالی غیرمتمرکز که به اختصار به آن دیفای نیز گفته می‌شود (Decentralized Finance | DeFi) به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته و می‌گیرد. باید توجه داشت که امروزه دلیل اصلی استفاده از بلاکچین اتریوم برای بسیاری از افراد، رمزارز بومی آن یعنی اتر است.
برخلاف بیت‌کوین، اتریوم با استفاده از حساب‌ها و ترازها به روشی با عنوان انتقال وضعیت (State Transfer ) انتقال حالت کار می‌کند. این روش بر خروجی معامله ارسال نشده (Unspent Transaction Output ) تمرکز ندارد. وضعیت در بلاکچین ذخیره نمی‌شود، بلکه در درخت (Merkle Patricia Tree) ذخیره می‌شود.
بلاکچین اتریوم
تاریخچه همه قراردادهای هوشمند در بلاکچین اتریوم ذخیره می‌شود. در حال حاضر، اتریوم از همان پروتکلی استفاده می‌کند که روی بلاکچین بیت‌کوین پیاده‌سازی شده است. اما تفاوت بزرگ این دو بلاکچین در طراحی آنها برای کاربردهای مختلف است. بلاکچین اتریوم طوری طراحی شده است که برای پشتیبانی از سیستم‌های مالی غیرمتمرکز مناسب باشد. بلاکچین اتریوم یک رکورد به اشتراک گذاشته شده از کل قرارداد هوشمند و تاریخچه تراکنش است. صدها داوطلب از سراسر جهان، یک کپی از کل بلاکچین اتریوم را نزد خود ذخیره می‌کنند.
هم بلاکچین بیت‌کوین و هم بلاکچین اتریوم سابقه تراکنش‌ها را ذخیره می‌کنند؛ اما در این میان، بلاکچین اتریوم کار بیشتری نیز انجام میدهد. هر یک از این کپی‌ها، یک گره (Node) در شبکه اتریوم نامیده می‌شوند. هر بار که یک قرارداد هوشمند اتریوم مورد استفاده قرار می‌گیرد، شبکه‌ای از هزاران کامپیوتر آن را پردازش می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که کاربر از قوانین مربوطه تبعیت می‌کند.
همه این گره‌ها متصل هستند. علاوه بر ذخیره‌سازی این داده‌ها، هر گره اتریوم از مجموعه مشابهی از قواعد برای پذیرش تراکنش‌ها و اجرای قراردادهای هوشمند، پشتیبانی می‌کند. بر خلاف بیت‌کوین، گره‌های اتریوم چیزی بیش از جزئیات تراکنش را ذخیره می‌کنند. شبکه نیاز به پیگیری (ردیابی) «وضعیت» (State) – یا اطلاعات کنونی – همه این برنامه‌های کاربردی شامل تراز هر کاربر و همه کدهای قرارداد هوشمند دارد و همه این موارد و هر تغیری که روی آنها انجام شود را ذخیره می‌کند.
تفاوت اتریوم و بیت‌کوین در چیست؟
- بلاکچین بیت‌کوین برای پیگیری مالکیت پول دیجیتال – بیت‌کوین – استفاده می‌شود. اما بلاکچین اتریوم برای اجرای کدهای برنامه نویسی برنامه‌های غیرمتمرکز طراحی شده است. مانند بیت‌کوین، اتریوم نیز یک بلاکچین توزیع شده عمومی است.
- بیت‌کوین یک برنامه کاربردی خاص از فناوری بلاکچین است. در واقع بیت‌کوین با هدف ایجاد یک سیستم پرداخت جهانی، همتا به همتا و غیرمتمرکز ایجاد شده است. برای درک بیشتر این موضوع، بلاکچین بیت‌کوین را سیستم عاملی در نظر بگیرید که فقط یک نرم‌افزار به نام بیت‌کوین روی آن اجرا می‌شود. در نقطه مقابل، بلاکچین اتریوم را سیستم عاملی در نظر بگیرید که هزاران نرم‌افزار و سرویس مختلف می‌توانند روی آن فعالیت کنند. با این حساب، درک مفهوم «توکن» برایتان آسان‌تر خواهد شد. در واقع یک توکن، ارز برنامه‌ای غیرمتمرکز است که خودش بلاکچین خصوصی ندارد و از بلاک‌چین‌های دیگر مثل اتریوم استفاده می‌کند.
- در بلاکچین اتریوم، به جای کار برای استخراج بیت‌کوین، ماینرها برای یک ارز دیجیتال رمزنگاری‌شده به نام «اتر» که شبکه را تأمین می‌کند، کار می‌کنند. اتر یک ارز دیجیتال تجاری و قابل حمل است که برای پرداخت هزینه‌های تراکنش نرم افراز مورد نظر، توسط توسعه دهندگان نرم‌افزار، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- الگوریتم استخراج بیت‌کوین SHA-256 است درحالی که اتریوم از الگوریتم ETHASH استفاده می‌کند
- زمان استخراج هر بلاک بیت‌کوین ۱۰ دقیقه اما زمان استخراج هر بلاک اتریوم۱۴ ثانیه است.
- سخت‌افزار استخراج بیت‌کوین دستگاه اسیک (Asic)و سخت‌افزار استخراج اتریوم کارت گرافیک (GPU) است.
آیا بیت‌کوین و اتریوم، آینده مشترکی دارند؟
بیت‌کوین پیشگام ارزهای دیجیتال است؛ این شبکه نوعی نرم‌افزار روی یک بلاکچین است. با این حال، بیت‌کوین فقط یک نرم‌افزار است. مثلاً ایمیل یکی از کاربردهای اینترنت است اما فقط یکی از هزاران کاربرد این فناوری است. دکتر «گاوین وود» از بنیان‌گذاران اتریوم در این باره می‌گوید: «تصور کنید در خیابان هستید و می‌خواهید تاکسی بگیرید. از اسنپ درخواست خودرو می‌کنید و یک ماشین خودران – بدون راننده – شما را سوار می‌کند. تاکسی شما را به یک پمپ بنزین می‌برد و هزینه سوخت را از پول مسافرهای قبلی‌اش پرداخت می‌کند. سپس شما را به مقصدتان می‌رساند و کرایه سفرتان هم از کیف پول الکترونیکی شما پرداخت می‌شود. در زمانی که تاکسی در حال رساندن شما به مقصد است، به صورت خودکار هزینه بیمه سالیانه و بدهی ماهانه مالک خود را هم می‌پردازد. بعد از پیاده کردن شما هم به یک تعمیرگاه می‌رود تا عیب‌های احتمالی اتومبیل را تعمیر کند.» شاید با خودتان فکر کنید که این‌ها صحنه‌ای از یک فیلم علمی و تخیلی باشند، اما این آینده جهان است. قراردادهای هوشمند می‌توانند آینده جهان را بسازند.
کارایی اتریوم در چه مواردی است؟
در اتریوم، همه قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) به صورت عمومی در هر گره از بلاکچین ذخیره شده‌اند؛ این مورد، هزینه‌هایی را در پی دارد. بلاکچین بودن بدین معنا است که پلتفرم با توجه به نوع طراحی آن (یعنی همان ذات بلاکچین بودن و غیرمتمرکز بودن) امن‌سازی شده است و این پلتفرم، مثالی از یک سیستم کامپیوتری توزیع شده با تحمل خطای بیزانس (Byzantine Fault) بالا است.
نقطه ضعف این مورد، مشکلات کارایی است که در آن، هر گره همه قراردادهای هوشمند را در زمان واقعی محاسبه می‌کند و منجر به سرعت پایین‌تر می‌شود. مهندس‌های اتریوم روی خرد کردن (Sharding) محاسبات کار کردند و گام بعدی توسعه پلتفرم اتریوم (با عنوان اتریوم ۲) در Devcon 3اتریوم در نوامبر سال ۲۰۱۷ معرفی شد. بلاکچین اتریوم از درخت مرکل به دلایل امنیتی استفاده می‌کند تا مقیاس‌پذیری را بهبود ببخشد و هش‌های تراکنش را بهینه کند. همراه با هر پیاده‌سازی، درخت مرکل امکان صرفه‌جویی در فضا، تنظیم اثبات عضویت که با عنوان اثبات مرکل kdc شناخته شده استو همگام سازی مخدوم سبک (Light Client) را فراهم می‌کند. شبکه اتریوم در گذر زمان با مسئله تراکم مواجه شد.
معرفی برخی از کیف پول‌های اتریوم
برای افرادی که تازه وارد دنیای رمزارزها شده‌اند و تنها قصد دارند از نزدیک آن را لمس و با آن کار کنند، پینشهاد می‌شود که از طریق کیف پول اتریوم به طور مستقیم اقدام به خرید اولین اتریوم خود کنند و یا با برنامه‌های کاربردی اتریوم کار کنند. برخی از کیف پول‌هایی که می‌توان به این افراد پیشنهاد داد در ادامه بیان شده‌اند.
- Argent
- Rainbow
- Dharma
- Portis
برای افرادی که در دنیای رمزارزها به طور جدی مشغول به فعالیت هستند و مقادیر قابل توجهی پول را نگهداری و مبادله می‌کنند، استفاده از کیف پول‌های سخت‌افزاری توصیه می‌شود. دلیل این امر، امنیت بالاتر کیف پول‌های سخت‌افزاری نسبت به کیف پول‌های نرم‌افزاری است. همچنین، استفاده از کیف پول‌های نرم‌افزاری که هشدار کلاهبرداری ارسال می‌کنند و محدودیت برداشت از حساب را دارند به جای استفاده از کیف پول‌های نرم‌افزاری معمولی توصیه می‌شود. در ادامه، برخی از کیف پول‌های دیجیتالی بسیار امن و محبوب همچنین، کیف پول‌های سخت‌افزاری شناخته شده، بیان شده‌اند.
- نرم‌افزاری (imToken)
- سخت‌افزاری( (Ledger
- سخت‌افزاری( (Trezor
- نرم‌افزاری( Status)
کیف پول اتریوم چند کارکرد اساسی دارد که در ادامه بیان شده‌اند.
- مدیریت منابع مالی و انجام تراکنش‌ها: شامل نمایش تراز حساب کاربر به او می‌شود و به کاربر امکان انجام برداشت و واریز را میدهد.
- حساب کاربری اتریوم: کیف پول اتریوم پنجره‌ای به سوی حساب کاربری اتریوم، تراز حساب، تاریخچه تراکنش‌ها و دیگر موارد فرد است. اما این کیف پول صرفا نقش ابزار را دارد و فرد می‌تواند هر زمان که تمایل داشت کیف پول خود را تغییر دهد.
- راهکار ورود به برنامه‌های کاربردی اتریوم: کیف پول اتریوم به فرد این امکان را میدهد تا به هر برنامه کاربردی غیرمتمرکزی با استفاده از حساب کاربری اتریوم خود متصل شود. در واقع، کیف پول اتریوم مانند یک ورود به سیستم (Login) است که می‌توان از آن برای ورود به بسیاری از برنامه‌های کاربردی غیرمتمرکز استفاده کرد.
مزایای اتریوم
بیایید نگاهی به مزایای این شبکهٔ مهم داشته باشیم. بدیهی‌ست که مزیت‌های این شبکه شامل حال ارز اتر نیز شده و کارایی و محبوبیت و قیمت اتریوم را نیز بالاتر می‌برند.
- شبکه‌ای بزرگ و در دسترس: مزایای شبکهٔ اتریوم بعد از سال‌ها فعالیت و حجم تریدهای میلیاردی، آزمایش خود را پس داده‌اند. اتریم دارای جامعه‌ای بزرگ و جهانی است که دارای بزرگ‌ترین اکوسیستم در بین بلاک‌چین‌ها و رمزارزها است.
- کاربردهای متعدد: اتریوم علاوه بر این‌که مانند بیت‌کوین قابلیت ذخیرهٔ ارزش را دارد، می‌تواند برای پردازش انواع تراکنش‌های مالی، اجرای قراردادهای هوشمند و ذخیرهٔ داده برای اجرای نرم‌افزارهای غیرمتمرکز استفاده شود.
- نوآوری مداوم: جامعه‌ای گسترده از توسعه‌دهندگان اتریوم که به‌طور مداوم در حال یافتن راهی برای ارتقای شبکه و توسعهٔ اپلیکیشن‌های جدید هستند. به دلیل محبوبیت اتریوم، این بلاکچین شبکه‌ای ترجیح داده‌شده نسبت به سایر بلاک‌چین‌ها برای ساخت اپلیکیشن‌های جدید، هیجان‌انگیز و غیرمتمرکز و البته گاهی اوقات ریسکی است.
- حذف واسطه‌ها: شبکهٔ غیرمتمرکز اتریوم به کاربران اجازه میدهد بدون واسطه‌هایی مثل وکلا و بانک‌ها برای تنظیم قراردادها و انجام تراکنش‌ها، معامله‌های خود را انجام داده و از قراردادهای هوشمند استفاده کنند.
معایب اتریوم
- کارمزد بالا: افزایش محبوبیت اتریوم در سال‌های اخیر منجر به افزایش کارمزد تراکنش شده است. به‌طوری‌که در ما فوریه ۲۰۲۱ رکورد ۲۳ دلار برای هر تراکنش ثبت شد. دلیل این افزایش کارمزد این است که برخلاف بیت‌کوین که خود شبکه پاداش تاییدکنندگان تراکنش (یا ماینرها) را میدهد. اتریوم از انجام دهندگان تراکنش (کاربران عادی) کارمزد دریافت می‌کند.
- تورم بالقوه: اگرچه اتریوم دارای محدودیت صدور ۱۸ میلیون اتر در سال است؛ اما محدودیتی در حداکثر کوین‌های قابل ایجاد وجود ندارد. این ممکن است بدین معنی باشد که اتریوم برای سرمایه‌گذاری بیشتر شبیه دلار عمل می‌کند و مانند بیت‌کوین نیست که دارای حداکثر تعداد کوین مشخص است.
- دشواری یادگیری برای توسعه دهندگان: فضای اتریوم برای توسعه‌دهندگانی که از فضای پردازش متمرکز به فضای غیرمتمرکز اتریوم مهاجرت می‌کنند می‌تواند بسیار دشوار باشد.
- آینده‌ای نامشخص: اتریوم به‌طور مداوم در حال متحول شدن و بهتر شدن است و توسعهٔ اتریوم ۲٫۰ نیز نوید عملکرد بهتر و بهره‌وری بیشتری را میدهد؛ اما این به‌روزرسانی اصلی در شبکه باعث ایجاد عدم قطعیت برای اپلیکیشن‌ها و معاملات کنونی در حال انجام می‌شود. تأییدکنندگان زیادی برای اتریوم ۲٫۰ موردنیاز است، سؤال این است که آیا مهاجرت به اتریوم ۲٫۰ کارساز است؟ برای این امر، کارهای زیادی باید انجام شود.
