بلاکچین یا زنجیره بلوکی – گام ۱
معنی کلمه بلاکچین
معنی کلمۀ بلاکچین، یا بِلاک‌چِین (Blockchain)، زنجیرۀ بلوکی است (Block به معنی بلوک و Chain به معنی زنجیره).
می‌توان گفت بلاکچین، نسل جدیدی از محل ذخیره‌سازی اطلاعات می‌باشد. همانطور که یک فِلَش مِموری و یا یک هارد اِکستِرنال و یا یک سرویس ذخیره‌سازی ابری (Cloud Storage، مانند گوگل درایو، iCloud و …) برای ذخیره‌سازی اطلاعات استفاده می‌شوند، از بلاکچین هم برای نگهداری اطلاعات و داده‌ها استفاده می‌گردد. اما با تفاوت‌های اساسی و بسیار!
بلاکچین زنجیره‌ای از بلوک‌های دیجیتال است که داده‌ها را در یک دفتر کلِ قابل مشاهده برای عموم نگهداری می‌کند.
بلاکچین یا همان دفتر
ساده‌ترین تعریفی که می‌توانم برای بلاکچین به کار ببرم این است: بلاکچین یک دفتر یادداشت است که برای ثبت دائمی اطلاعات از آن استفاده می‌شود. اما چطور؟ ابتدا بیائیم برخی از ویژگی‌های این دفتر را بررسی کنیم:
- هر صفحه از این دفتر یادداشت گنجایش مشخص و محدودی برای نوشتن اطلاعات دارد. همانند صفحات یک دفتر کاغذیِ معمولی که بیشتر از یک تعداد کلمه نمی‌توان در هر صفحه‌اش نوشت.
- افراد می‌توانند به نوبت، یک صفحۀ پر شده از اطلاعات را به دفتر اضافه کنند.
- هر صفحه دارای یک شماره یا رمز می‌باشد. مثلا فرض کنید اولین صفحۀ این دفتر دارای شماره یا رمز ۲۰۰۸ می‌باشد.
- رمز هر صفحه، طبق یک فرمول یا دستورالعمل (الگوریتم)، تبدیل به رمزِ صفحۀ بعد می‌شود. فرض می‌کنیم فرمول این است: «رمزِ قبلی ضرب در ۲ و منهای ۱۰۰۰».
- اطلاعات ثبت شده در این دفتر را همگان می‌توانند ببینند.
- هر فردی در هر کجای دنیا نیز می‌تواند از تمام صفحاتِ این دفتر یک نسخۀ کپی، روی کامپیوتر خود دانلود و نگهداری کند. این افراد به شکل داوطلبانه اقدام به نگهداریِ نسخه‌های تکثیر شده می‌نمایند.
- تایید اعتبارِ اطلاعاتِ داخل هر صفحهٔ جدید توسط اکثریتِ حاضر و ناظر بر دفتر، انجام می‌پذیرد.
- تغییر اطلاعاتِ ثبت شده در این دفتر غیر ممکن است. به عبارت دیگر، اطلاعات و سوابقِ ثبت شده، برگشت‌ناپذیر است.
- افراد برای استفاده از این دفتر نیازی به ارائۀ نام، نام خانوادگی، ایمیل، شماره موبایل یا اطلاعات هویتیِ دیگر ندارند و فقط با یک کلید عمومیِ شبیه به یک رمز (مثلاً bc1vb6c5b8xc4vb765xc3vbcx8v765) برای دیگران قابل شناسایی هستند و برای همین، افراد تا جایی که خودشان بخواهند، می‌توانند ناشناس باقی بمانند تا حریم خصوصی شان حفظ گردد.
- هر فرد دارای یک امضای دیجیتالِ بسیار محرمانه به نام کلید خصوصی است که آن هم شبیه به یک رمز می‌باشد. به طور مثال: 8rtt7v4pio8uy9u7rtwe574a54cz521vc2nm1bn26r5g (و البته خیلی طولانی تر!).
همانطور که شاهد هستید، بلاکچین نتیجۀ تلاش دانشمندان کامپیوتر، رمزنگاران و ریاضی دانان است. نمی خواهم موضوع را برایتان پیچیده کنم اما برای اینکه متوجه شویم چرا از سال ۲۰۰۸ میلادی تا به امروز، افراد زیادی به این فناوری اعتماد کرده‌اند بهتر است این مطالب را با حوصله ادامه دهیم. البته باید بدانید که ساز و کار اصلیِ یک بلاکچین، بسیار پیچیده تر از مثال ساده‌ای است که در ادامه خواهید دید.
برخی ویژگی‌های فناوری بلاکچین
- توزیع شده و غیرمتمرکز و فاقد یک مالکِ مرکزی است. یعنی همه می‌توانند تمام اطلاعات آن را روی کامپیوتر خود دانلود و نگهداری کنند.
- شفاف است.
- اطلاعات ثبت شده در آن غیر قابل دستکاری/تغییر است.
- غیر قابل هَک است یعنی امکان تقلب در آن وجود ندارد.
- حریم شخصی افراد را حفظ می‌کند.
- نقل و انتقال اطلاعات در آن سریع است.
- هزینه‌های انجام تراکنش بسیار ناچیز و در برخی بلاکچین‌ها در حد نزدیک به صفر دلار است.
- سرقت هویت در آن امکان ندارد.
- قابلیت استفاده در سطح جهانی دارد (تنها با دسترسی به یک اینترنت ساده).
- تورم و خلق پولِ بی رَویه در آن قابل کنترل است.
- جهانی شدن کسب‌وکارها را آسان می‌کند.
- داده‌های ذخیره شده در آن گم، خراب، پاک، دزدیده، سانسور و یا هک نمی‌شوند.
- دارای امکان پیاده‌سازیِ قراردادهای هوشمند یا قراردادهای خوداجراشونده (Smart Contract) است.
- دارای امکان راه‌اندازی بلاکچین‌های خصوصی برای دولت‌ها یا سازمان‌ها است.
ساتوشی ناکاموتو
من هم مثل شما وقتی اولین بار با این دو کلمه برخورد کردم اولین حسم این بود که احتمالاً نام یک شخص یا شرکت ژاپنی است. در اصل اولین بار در سال ۲۰۰۸ میلادی (۱۳۸۷ شمسی) بلاکچین توسط فرد یا گروهی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) طراحی و تعریف شد تا از آن به عنوان دفترکلِ تراکنشهای یک پول اینترنتی (که نامش را بیتکوین Bitcoin گذاشتند) استفاده کنند.
ساتوشی ناکاموتو می‌تواند موضوعی برای تحقیق و جستجو و مطالعه برای شما عزیزان باشد. می‌توانید از قسمت جستجوی منوی بالای همین سایت نیز استفاده نمائید. من هم مثل همیشه آماده پاسخگویی هستم:
ask@mahdibml.com
فکر می‌کنم اکنون آماده شده‌اید تا با هم یک گام دیگر برداریم و به گام دوم یعنی بیتکوین و رمزارز برویم.
اگر علاقه‌مند شدید تا در خصوص مطالب این گام مطالعه بیشتری داشته باشید می‌توانید از این دو مطلب نیز استفاده کنید:
سلام آقای مهندس
نثر بسیار روان و کاملا شفاف و گویایی بکار برده اید که جای تشکر بسیار دارد و دقیق مطلب را شکافته و توضیح داده اید ، حقیقتا زحمت کشیده اید ، دست مریزاد .
نمی دانم به چه علت امکان دادن امتیاز برای بنده وجود ندارد ولی بدانید امتیاز مورد نظر بنده ۵ ستاره کامل است .
سلام جناب مهندس
سپاس از نگاه همیشه پر مهر جنابعالی. بسیار خوشحالم که نثر و محتوای مطالب را اینگونه ارزیابی کرده اید.
از لحاظ فنی می بایست از ستاره های کوچکتر برای امتیازدهی استفاده شود که البته باید اصلاحاتی در این زمینه انجام بدهم.
مسرورم که امتیاز کامل را از شما دریافت کردم.
امیدوارم سایر مطالب وبسایت هم مفید واقع شود.
سپاس بیکران