عرضه و تقاضا در بازار رمزارزها – گام 7

چقدر حاضری برای یک گوشی موبایل، پول پرداخت کنی؟ اگر قیمت مرغ بی رویه بالا رود چه می‌کنی؟ قیمت فلان خودرو تا چه حد پایین بیاید برایت جذابیت خرید دارد؟ این سوالات یا سوالات مشابهی که ممکن است روزانه از خود بپرسیم همگی به مبحث «عرضه و تقاضا» مرتبط است.

تقاضا، همان میل و نیازی است که خریداران و مصرف کنندگان برای یک کالا یا خدمت دارند. وقتی افراد بیشتری به یک کالا یا خدمت نیاز داشته باشند، می‌گوئیم تقاضا برای آن کالا یا خدمت افزایش یافته است.

عرضه، مجموع کالا یا خدماتی است که برای مصرف یا استفاده شدن، در دسترس می‌باشد. هرچه این کالا یا خدمات، بیشتر تولید شوند و در دسترس مصرف کنندگان یا خریداران قرار گیرند (و انبار و احتکار نگردند)، می‌گوئیم عرضۀ آن کالا یا خدمات افزایش یافته است.

عرضه و تقاضا تاثیر زیادی روی قیمت یک کالا یا خدمت دارند. بیائیم عرضه و تقاضا و قیمت مرغ را در نظر بگیریم:

در تصویر زیر بر خلاف تصویر قبل می‌بینیم که چند عدد مرغ در بازار برای فروش آماده شده اما تعداد زیادی از افراد در صف خرید مرغ ایستاده‌اند.

در این حالت تقاضا برای مرغ، بیشتر از عرضه می‌باشد. اینجا دو موضوع پیش می‌آید:

بعضی از خریداران با دیدن تعداد کم مرغ در بازار شاید حاضر شوند مرغ را به قیمت بالاتر بخرند تا مرغی نصیبشان شود!
فروشنده یا تولید‌کننده با دیدن این تقاضا، قدرت پیدا می‌کند که قیمت را خودش تعیین نماید و طبیعتاً قیمت را بالاتر می‌برد چون می‌بیند با این حجم از تقاضا بالاخره افرادی ممکن است پیدا شوند که با توجه به نیازشان به مرغ، آن را به قیمتی حتی بالاتر بخرند.

چه مورد 1 اتفاق بیفتد و چه مورد 2، قیمت افزایش می‌یابد و اگر مورد 1 و 2 همزمان اتفاق بیفتد، سرعت و میزان افزایش قیمت مرغ بیشتر هم خواهد شد! نهایتاً با افزایش قیمت مرغ، بعضی از مصرف کنندگان، مرغ‌ها را با قیمت بالاتر می‌خرند و سایر مصرف کنندگان نیز به دلیل گرانتر بودن قیمت نسبت به آنچه باید باشد، از خرید منصرف می‌گردند.

حال اگر یک تولید‌کنندهٔ دیگر نیز محصولات خود را به بازار عرضه کند چطور؟ در تصویر زیر می‌بینیم که تقاضا کمتر از عرضه می‌شود.

در این حالت:

تولیدکننده می‌بیند که اگر تعدادی مرغ به چند نفر محدود در صف هم بفروشد باز هم مرغ هایش روی دستش باد می‌کند! پس تصمیم می‌گیرد با کاهش قیمت، مصرف کنندگان و خریداران بیشتری را تشویق به خرید نماید.
مصرف‌کننده هم وقتی می‌بیند تقاضا کمتر از عرضه است، قدرت چانه زنی پیدا می‌کند و پیشنهاد قیمت کمتری به فروشنده می‌دهد.

هر کدام از این دو حالت اتفاق بیفتد نهایتاً منجر به کاهش قیمت مرغ خواهد شد. و اگر هردو اتفاق با هم بیفتد، شاهد کاهش شدیدتر قیمت خواهیم بود.

درک عرضه و تقاضا به ما کمک می‌کند که رفتار و عادات خرید خودمان و اقتصاد کسب‌وکار خود را بهتر درک کنیم.

اکنون می‌پردازیم به عرضه و تقاضا در بازار ارزهای دیجیتال:

در گام 3 و 4 متوجه شدیم که از سال 2008 تا امروز (پایان سال 2022)، به ترتیب، اهالی فناوری، مخصوصاً متخصصان فناوری اطلاعات و دنیای کامپیوتر، و سپس عامه مردم و بعد از آن، شرکت‌های کوچک و بزرگ، موسسات مالی کوچک و بزرگ، و بانک‌ها و حتی دولت‌ها با توجه به احساسِ نیازی که پیدا کرده‌اند، به سمت استفاده از فناوری بلاکچین و سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های رمزنگارز شده (ارزهای دیجیتال) روی آورده‌اند. این استقبال و در حقیقت احساس نیاز و تلاش برای رفع این نیاز، همان تقاضا است. تقاضا برای به کارگیری فناوری بلاکچین در یک شرکت یا کشور و تقاضا برای خرید رمزارزها (مخصوصاً بیتکوین و اتریوم) به منظور سرمایه‌گذاری و سودآوری.

از طرف دیگر دیدیم که ارزش بازار رمزارزها در مقایسه با بازارهای سنتی تر مثل بازار بورس آمریکا و بازار طلا و نقره، کوچکتر است و می‌توان متصور بود با این پتانسیل رشدی که پیش رو دارد، و با بلوغ این صنعتِ نوپا، در آینده شاهد افزایش تقاضا برای فناوری بلاکچین و رمزارزها باشیم.

اما در سمت عرضه چطور؟ وضعیتِ عرضۀ ارزهای دیجیتال (تولید، توزیع و تزریق به بازار) و تعداد بلاکچین‌های جدیدی که در بازار وجود دارند یا به بازار خواهند آمد چگونه است؟ آفرین. پاسختان درست است. در گام‌های 5 و 6 یاد گرفتیم که عرضه یا تولید و توزیع یک رمزارز را از سپیدنامه یا توکنومیکس یک رمزارز می‌توان به راحتی محاسبه کرد.

اکنون می‌دانیم که عرضۀ بیتکوین تنها 21,000,000 توکن خواهد بود ولی تقاضا برای آن در طول زمان بیشتر شده است در نتیجه قیمت بیتکوین می‌بایست افزایش یابد:

منحنی عرضه و تقاضای بیتکوین و کالاهای سنتی

در حالی که عرضه انواع کالاها (Commodities) لزوماً ثابت نیست (زیرا می‌توانیم کالا را تولید و آن را از مناطق مختلف جهان تهیه کنیم)، عرضه بیت‌کوین به شدت به 21 میلیون محدود شده است. در نتیجه، این بدان معناست که تنها تغییرات تقاضا بر قیمت بیتکوین تأثیر می‌گذارد. از آنجایی که تقاضا همچنان با پذیرش توسط سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ افزایش می‌یابد و کشورهایی مانند السالوادور بیت‌کوین را ارز قانونی اعلام می‌کنند، تنها یک مکان وجود دارد که قیمت بیت‌کوین به سوی آن می‌رود: ماه. اما با این حال ممکن است در کوتاه مدت و در دوره‌های زمانیِ خاصی، تقاضا کم تر شود و قیمت نیز با آن کاهش یابد.

به طور مثال، اگر از بالاترین قیمت تاریخی بیتکوین تا امروز (10 دسامبر 2022) مطلع باشید که در حدود 69,000 دلار به ازای یک بیتکوین بوده است!، و با مقایسۀ آن قیمت با قیمت فعلی‌اش یعنی 17,200 دلار، شاید از خود بپرسید:

«چرا با وجود عرضۀ محدود و تقاضای رو به رشد، قیمت بیتکوین 75% ریزش داشته؟»

پاسخ اول این است که قیمت دارایی‌های مختلف را باید در طول یک دوره زمانیِ مشخص و در مقایسه با سایر دارایی‌ها تحلیل کنیم. همان کاری که در گام 4 با هم انجام دادیم:

بازده بیتکوین و رمزارزها نسبت به سایر بازارها

همانطور که در جدول بالا می‌بینیم، میزان عرضه بیتکوین (گام 5 و 6) و میزان تقاضا برای آن (گام 3 و 4) در طی 10 سال اخیر باعث شده که عملکرد بهتری نسبت به برخی از دارایی‌های مهم دیگر داشته باشد.

اما می‌رسیم به پاسخ دوم یعنی:

تاثیر اخبار و اوضاع اقتصادی دنیا بر عرضه و تقاضا در بازارهای مالی و بازار ارزهای دیجیتال

بعد از پشت‌سرگذاشتن بحران مالی سال 2008 که دنیا را تا مدتی درگیر خودش نمود، از اوایل سال 2021 دوباره زمزمه‌های بحران مالی به گوش خورد تا جایی که در تابستان سال 2022 نرخ بهره و نرخ تورم در ایالات متحده آمریکا و سپس در اروپا با افزایشی بی سابقه روبرو شد.

وقتی اولویتِ مردم، گذراندن این بحران باشد خیلی سختتر از گذشته تمایل به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های پر ریسکی مثل ارزهای دیجیتال و حتی بازار سهام (بورس) دارند و برای همین، تقاضا برای ارزهای دیجیتال به شدت پایین می‌آید و در عوض تقاضا برای نگهداری پول و خرید‌های ضروری مانند خوراک و پوشاک بالاتر می‌رود. در بحران‌های اقتصادی، برخی از مردم و شرکت‌های بزرگِ مدیریتِ سرمایه نیز با خرید فلزارت ارزشمند مثل طلا و نقره از سرمایۀ خود در برابر افت ارزش پول محافظت می‌نمایند و البته باعث افزایش قیمت طلا می‌گردند (عرضه و تقاضا). تعداد انگشت شماری از اشخاص حقیقی (مردم) و اشخاص حقوقی (شرکت ها) هم اقدام به خرید بیتکوین در قیمت پایین (مثلاً همین قیمتِ 17000 دلار در سپتامبر 2022) نموده‌اند اما با توجه به عدم تمایل و تقاضای سایر اشخاص و عامۀ مردم به خرید بیتکوین، قیمت بیتکوین در آن زمان، تحرک مثبت و چشمگیری رو به بالا نداشت. از طرف دیگر، البته اگر بتوانیم بحران‌ها را به درستی مدیریت کنیم، می‌توانیم سودآوری سرمایه‌گذاری خود را حتی در دوره بحران نیز حفظ کنیم.

مدیریت پورتفو در زمان بحران

من معتقدم روزی می‌رسد که در شرایط بحران اقتصادیِ جهانی، مردم به جای طلا به سمت خرید بیتکوین بروند. این محقق نمی‌شود مگر آنکه کاربرد رمزارزها در زندگی روزمره و کسب‌وکار شبیه کاربرد فعلی ارزهای رایج گردد! مهدی بیک محمدلو

البته گاهی ممکن است به شکل کوتاه مدت (حتی در حد یک روز یا چند دقیقه!) با انتشار اخباری مثبت در شرایط بحرانیِ بازارهای جهانی، شاهد خوشبین شدنِ موقتیِ مردم و در نتیجه افزایش تقاضا و درنتیجه افزایش قیمت دارایی‌های پر ریسک مانند سهام و رمزارزها باشیم اما طولی نخواهد کشید که شرایط کلی حاکم بر دنیا، آن اخبار مثبت یا حتی آن تغییر اقتصادی مثبت را در خود هضم و حل کند و دوباره شاهد ریزش قیمت‌ها شویم.

باید بدانیم که خروج از بحران اقتصادی، یک شبه و با یک خبر یا یک تغییر مثبت اقتصادی اتفاق نمی افتد. پس در بحران‌های اقتصادی باید صبور باشیم و تا تثبیت شرایط بهتر اقتصادی از سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک بپرهیزیم. مهدی بیک محمدلو

بازی پامپ و دامپ و دام عرضه و تقاضای جعلی

در بازارهای مختلف باید مراقب تقاضاهای ساختگی یا جعلی هم باشیم. به طور مثال فرض کنید در بازار خودرو، عده‌ای سودجو که از قبل خودرو‌های مختلف را در پارکینگ‌های خود انبار کرده‌اند، در صفحات اینستاگرام و کانالهای تلگرام خود همزمان اعلام کنند که فلان خودروها به تعداد محدود آماده فروش است. متاسفانه در این حالت با وجود فراوانی در تعداد خودروهای موجود در پارکینگ‌های فروشندگان و تولیدکنندگان (فراوانی در عرضۀ واقعی)، به دلیل ایجاد یک حس کمیابی در خریداران (عرضه محدود از نگاه خریداران)، شاهد هجوم خریداران به سمت خرید آن خودروها هستیم (افزایش تقاضا). برخی از تولیدکنندگان و فروشندگان با وجود موجودی زیاد خودرو در پارکینگ‌های خود، از طریق تزریق قطره چکانی خودرو به بازار، این حس و تصورِ کاذب را در خریدار و مصرف‌کننده بوجود می‌آورند که آن خودرو کمیاب است. همین عدم تعادلِ ساختگی در عرضه و تقاضا باعثِ پُمپاژِ قیمت (پامپِ قیمت Pump) و افزایش قیمت می‌گردد.

اصطلاحاتی که معمولاً در مورد «افزایش ناگهانی قیمت» به کار برده می‌شود عبارت است از:

پامپ Pump
اسپایک Spike
هایک Hike
هایپ Hype

به هر نوع فعالیت عمدی‌ای که باعث شود بازار از روند آزاد و منصفانۀ خود خارج گردد، دستکاریِ بازار (Market Manipulation تلفظ: مارکِت مَنیپیولِیْشِن) می‌گویند. دستکاری بازار در اغلب کشورها جرم به حساب می‌آید!

در یک مثال دیگر فرض کنید که با انتشار یک خبر در بازار، مبنی بر تزریق میلیون‌ها دلار به بازارِ ارز، این تصور را در ذهن مردم ایجاد کنند که با این افزایشِ عرضه، قیمت دلار به شدت پایین خواهد آمد. در نتیجه اغلب مردم تصمیم می‌گیرند تا قبل از اینکه قیمت دلار پایینتر از این بیاید، دلارهای خود را بفروشند حتی اگر دلارهایشان را قبلا به قیمت بالاتری خریداری کرده باشند! در نتیجه دلارهای مردم به سمت بازار می‌آید و در بازار انباشته یا دامپ (Dump) می‌گردد. این حجم از دلارهای مردم در بازار یعنی بالا رفتن عرضۀ دلار و متعاقباً کاهش قیمت دلار زیرا در سمت تقاضا، معمولاً صرافی‌هایی وجود دارند که با دیدن این حجم از دلار در بازار، تمایلی به خرید به قیمت بالا ندارند و دلار را فقط به قیمت‌های پایینتر می‌خرند. معنی کلمه دامپینگ Dumping در بازارهای مالی، فروش یک دارایی در حجم بالا و در زمانی کوتاه است که نهایتاً منجر به افت شدید قیمت آن دارایی می‌گردد.

خریدار و مصرف کنندۀ هوشمند، با افزایش سطح صبر و دانش خود، در دام پامپ و دامپ‌های ساختگیِ بزرگان بازار و بازارسازان نمی افتد. مهدی بیک محمدلو

این عرضه/تقاضاهای ساختگی در بازار ارزهای دیجیتال و مخصوصاً در ارزهای دیجیتال ناآشنا و گُمنام‌تر به وفور اتفاق می‌افتد. فعالین بازار کریپتو، معمولا اخبار پروژه‌های بلاکچینی و رمزارزهای محبوب یا تحت بررسی خود را در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کنند. در برخی از صفحات و کانال‌های این شبکه‌های اجتماعی ممکن است با خبری مبنی بر افزایش چندین درصدیِ قیمت یک رمزارز مواجه شویم. اولین تصور ما این است که طبق اصلِ عرضه و تقاضا ممکن است خریداران برای خرید این رمزارز هجوم آورده باشند (افزایش تقاضا). با بررسی شبکه‌های اجتماعی و صفحات مختلف شاهد آن هستیم که همه جا در مورد این رمزارز و خرید و سودآوری آن صحبت می‌شود و این اطمینان را به ما می‌دهد که حدس ما درست بوده است و ما و برخی افراد دیگر سراسر دنیا تشویق می‌شویم که آن رمزارز را بخریم حتی به قیمت کمی بالاتر از آنچه اکنون هست زیرا ممکن است اگر این موقعیت را از دست بدهیم، تمام شود و از سایرین جا بمانیم! (بدون توجه به سپیدنامه و توکنومیکس پروژه).

غافل از آنکه این افزایش قیمت، ساختگی و ناشی از خرید با قیمت‌های بالاتر توسط خود تیم پروژه یا عوامل آن در بازار بوده تا این تصورِ کاذب را در ذهن خریدار ایجاد کنند که یک تقاضای واقعی برای آن رمزارز وجود دارد. حتی صفحاتی که در شبکه‌های اجتماعی به بحث در مورد آن رمزارز پرداخته‌اند یا ربات‌های خبری هستند و یا برای انتشار آن خبر، پولی دریافت کرده‌اند و در اصل، تبلیغاتی هستند! از طرف دیگر خود ما هم دچار اشتباه می‌شویم و تحت تاثیر جَوِ احساسیِ بازار، دچار طمع و یا ترسِ از جا ماندن (فومو Fear Of Missing Out – FOMO) می‌گردیم و متاسفانه ذهنمان دیگر به سمت تحلیل بنیادی و مطالعه سپیدنامه و توکنومیکس آن رمزارز نمی‌رود و رمزارز را به قیمتی بالا می‌خریم.

مثال قبل مثالی بود از پامپِ قیمت که اغلب در هرزارزها که معمولاً ارزش بازار بسیار پایینی دارند دیده می‌شود. اما قضیه دامپِ قیمت هم در ارزهای دیجیتال با ارزش بازار پایین و هم در ارزهای دیجیتال دارای ارزش بازار بالا مانند بیتکوین اتفاق می‌افتد. به این شکل که غول‌های بازار کریپتو که به برخی از آنها نهنگ بیتکوین هم گفته می‌شود! برای اینکه بتوانند تعداد بیتکوین‌های خود را بیشتر کنند به جای آنکه وارد بازار شوند و بیتکوین را به همان قیمت بازار بخرند، ابتدا قسمتی کوچک از بیتکوین‌های فعلی خود (اما بنظر بزرگ از دید سرمایه‌گذاران خرد) را به صرافی‌ها ارسال می‌کنند (افزایش عرضه بیتکوین به بازار) تا این تصور در ذهن دارندگان خرد پیش آید که احتمالا این نهنگ‌ها می‌خواهند بیتکوین‌های خود را بفروشند. البته همین اتفاق هم می‌افتد و شاهد آن خواهیم بود که حجم زیادی از بیتکوین به قیمت‌های پایینتر از قیمت بازار در سفارشاتِ صرافی‌ها ظاهر می‌گردد که اتفاقاً به فروش هم می‌رسند و سرمایه‌گذاران خرد می‌بینند که قیمت بیتکوین در حال سقوط است و باعث می‌گردد که عموم مردمی که اندک بیتکوینی هم داشته‌اند بیتکوین‌های خود را حتی به قیمت پایینتر از قیمت بازار بفروشند.

این حجم انباشته و دامپ شده از بیتکوین (افزایش شدید عرضه) و کم شدن تعداد خریداران در بازار که به دلیل ترس و عدم قطعیت و تردید (فاد Fear,Uncertainty,Doubt – FUD) نزد سرمایه‌گذاران خرد بوجود آمده باعث کاهش تقاضا می‌شود. این عدم تعادل در عرضه و تقاضا اینبار به سمت ریزش قیمت بیتکون می‌رود و سرمایه‌گذارانِ خرد، پله پله حاضر به فروش در قیمتهای پایین‌رونده می‌شوند. از آنجا که سمت دیگرِ هر فروشی یک خرید است، اکنون باید از خود سوال کنید که «پس چه کسی در حال جمع کردنِ (خریدنِ) بیتکوین‌های مردم در این قیمت‌های بسیار پایین است؟» پاسخ: همان غول‌های بازار!، و البته تعدادی سرمایه‌گذار هوشمند!

تعداد آدرس‌های نهنگ‌های بیتکوین و اتریوم

هدف من از آوردن مثال‌هایی از بازار خودرو و ارز و بازار رمزارزها این نبود که شما را از حضور در بازارهای مالی بترسانم بلکه هدفم این بود که به شما بگویم:

با افزایش شناخت از شخصیت خود و در نتیجه کاهش تصمیمات احساسی و دوری از دام‌های ترس و طمع و فاد و فومو، می‌توانید همانند بزرگان بازار و بازارگردان‌ها و بازارسازها، و هسو با آنها و «از نظر زمانی، کمی بعد از آنها» اقدام به معاملۀ دارایی‌های پر نوسان کنید.مهدی بیک محمدلو

برای اینکه بتوانید مهارتهای تحلیل بنیادی خود را تمرین کنید می‌توانید به دلخواه خود، یک رمزارز یا توکن را انتخاب کنید و نتیجۀ تحلیل فاندامنتال خود را در قالب یک ایمیل و فقط در قالب متن (بدون پیوست و ضمیمه و فایل و عکس) به ایمیل من ask@mahdibml.com ارسال کنید تا برایتان بررسی و نهایتاً نظر خودم را در پاسخ، ارائه کنم.

رمزارزها و توکن‌های پیشنهادی من برای تمرین مهارت تحلیل فاندامنتال و آشنایی با تنوع موجود در بازار رمزارزها:

رمزارزهای از نوع کوین (دارای بلاکچین اختصاصی):