ولت خودحضانت و تفاوتش با ولت حضانتی چیست؟
کیف پول ارز دیجیتال خودسرپرست و کیف پول رمزارزی حضانتی
در امور مالی مدرن، برای ارائه‌دهندگان خدمات مانند بانک‌ها، یک روشِ استاندارد شده این است که نگهبانی دارایی‌های شما را حفظ کنند. این بدان معناست که مثلاً وقتی می‌خواهید از حساب بانکی خود برداشت کنید، در حالی که ممکن است ادعای مالکیتِ قانونی برای پول داشته باشید، واقعیت این است که شما از بانک خود اجازه می‌خواهید. بانک‌ها می‌توانند و مرتباً چنین مجوزی را رد می‌کنند، و دلایل آنها برای انجام این کار همیشه با بهترین منافع مشتریان منطبق نیست. بعلاوه، حتی زمانی که ارائه دهندگان خدمات از حقوق حضانت مشتریان خود با حسن نیت حمایت می‌کنند، عوامل خارج از کنترل آنها ممکن است آنها را مجبور کنند که از دسترسی شما به پول خود جلوگیری کنند. به عنوان مثال، یک دولت ممکن است بانک‌ها را مجبور به محدود کردن برداشت‌ها در تلاش برای توقف تورم سرسام‌آور کند، همانطور که در یونان در سال 2015 اتفاق افتاد. نمونه دیگر، شاید موذیانه‌تر، عملیات Choke Point است که در آن دولت ایالات متحده بانک‌ها را تحت فشار قرار داد تا ارائه خدمات به افراد درگیر را که در انواع صنایع (قانونی) به عنوان فاسد شناخته شده بودند مسدود کنند.
با ظهور سیستم‌های غیرمتمرکز با پشتیبانی از بلاکچین (که بیت‌کوین نمونه بارز آن است) برای اولین بار امکان ارائه خدمات مالی خودسرپرست (self-custodial) در مقیاس بزرگ فراهم شد. در مدل خودسرپرستی، مشتری در تمام زمان‌ها حضانت کامل (تملک) دارایی‌های خود را حفظ می‌کند و از ارائه‌دهنده خدمات صرفاً به عنوان رابطی برای مدیریت راحت دارایی‌های خود استفاده می‌کند.
وقتی از یک کیف پول خودسرپرستی (مانند کیف پول تراست ولت یا سیف پل) استفاده می‌کنید، اول از همه، نیازی به درخواست مجوز برای استفاده از این سرویس ندارید. هیچ فرآیند تأیید حسابی وجود ندارد، به این معنی که هر کسی در جهان می‌تواند برنامه را دانلود کرده و بلافاصله شروع به استفاده از آن کند. ثانیاً فقط شما به وجوه خود دسترسی دارید. این امر تقریباً غیرممکن است که ارائه‌دهنده خدمات (شرکت سازنده و توسعه دهندۀ وَلِت)، دولت یا هر شخص دیگری از استفاده از وجوه شما جلوگیری کند.
البته، قدرت زیاد، مسئولیت بزرگ هم به همراه دارد! از آنجایی که شما تنها کسی هستید که به وجوه خود دسترسی دارید، باید کیف پول خود را با دقت مدیریت کنید. این شامل تهیه نسخه پشتیبان از کیف پول خود و رعایت بهترین شیوه‌های مدیریت رمز عبور است.
تفاوت بین ولت خود حضانتی و ولت غیر حضانتی چیست؟
هیچ تفاوتی ندارند. خود حضانتی (Self-Custodial) همان غیر حضانتی (Non-Custodial) است.
آیا همه کیف پول‌های ارزهای دیجیتال خودحضانت هستند؟
قطعا نه. صرافی‌های متمرکز ارزهای دیجیتال (کوین‌بیس، بایننس و غیره) کیف‌پول‌های ارزهای دیجیتال را ارائه می‌کنند (که گاهی اوقات به عنوان «کیف‌پول‌های تحت وب» (web wallets) شناخته می‌شوند). با وجود اینکه چنین صرافی‌هایی برای خرید، فروش و معاملات ارزهای دیجیتال مفید هستند، اما وقتی از این صرافی‌ها استفاده می‌کنید، ارز دیجیتال شما توسط صرافی نگهداری می‌شود. توجه داشته باشید که با برخی از کیف پول‌های خودسرپرستی مانند کیف پول تراست ولت و Bitcoin.com، می‌توانید ارزهای دیجیتال را نیز بخرید، بفروشید و معامله کنید.
خطرات مرتبط با ولت‌های حضانتی چیست؟
خطرات مشابه (و در بسیاری موارد بیشتر از) خطرات مربوط به نگهداری پول شما در بانک یا استفاده از یک برنامه پرداخت مانند PayPal است. خطرات از این واقعیت ناشی می‌شوند که اساساً کنترل کامل وجوه خود را ندارید.
اولاً، شما در معرض خطر ورشکستگی صرافی هستید. اگر این اتفاق بیفتد، بعید است که بتوانید رمز ارزی را که در صرافی نگه داشته‌اید بازیابی کنید.
دوم، از آنجایی که نگهداری از دارایی‌های مالی یک فعالیت قانونمند شده است، صرافی‌های متمرکز رمزارزها تابع تغییرات ناگهانی و دمدمیِ قانون‌گذاران در حوزه‌های قضایی‌ای هستند که در آن فعالیت می‌کنند. و از آنجایی که مقررات ارزهای دیجیتال در اکثر مناطق در حال تغییر هستند، این بدان معناست که همیشه این احتمال وجود دارد که از خواب بیدار شوید و متوجه شوید که نمی‌توانید به دارایی‌های رمزنگاری‌شده خود دسترسی پیدا کنید.
در مرحله بعد، صرافی ممکن است هزینه‌های اضافی برای برداشتِ وجه دریافت کند (که معمول است)، روند برداشت شما را کند (این نیز معمول است)، یا مانع از برداشت کلی شما شود (نادر است اما غیرممکن هم نیست).
در نهایت، این خطر وجود دارد که صرافی هک شود. و از آنجایی که صرافی‌های ارزهای دیجیتال معمولاً بیمه نیستند و اغلب در خارج از کشور ثبت می‌شوند، به احتمال زیاد دارایی‌های رمزنگاری خود را از دست خواهید داد و به احتمال زیاد امکان اقدام عملی و قانونی نخواهید داشت.
آیا دلایل دیگری برای استفاده از کیف پول خودحضانت وجود دارد؟
کیف پول‌های خودسرپرست، دسترسی مستقیم به بلاک‌چین‌های عمومی را برای شما فراهم می‌کند. بهترین کیف پول‌ها، به شما امکان می‌دهند هزینه‌هایی را که به استخراج‌کنندگان و اعتبارسنج‌های بلاکچین می‌پردازید (کارمزد شبکه)، تغییر دهید و آن را به دلخواه تنظیم کنید. این بدان معناست که، برای مثال، زمانی که عجله ندارید، می‌توانید هزینه کمتری برای تراکنش‌ها بپردازید (یا اگر عجله دارید، بیشتر هزینه کنید!). در نهایت، از آنجایی که کیف پول‌های خودحضانتی، دسترسی مستقیم به بلاکچین‌ها را فراهم می‌کنند، شما را قادر می‌سازند تا با قراردادهای هوشمند تعامل داشته باشید. این بدان معناست که، برای مثال، می‌توانید به محصولات مالی غیرمتمرکز دسترسی داشته باشید که به شما امکان می‌دهد درآمد غیرفعال به دست آورید.
چگونه بفهمم که از کیف پول خودحضانتی استفاده می‌کنم؟
تمام کیف پول‌های رمزارزیِ خودسرپرست به شما (و فقط شما) امکان می‌دهند که کلید خصوصی مرتبط با آدرس عمومی خود را در اختیار داشته باشید. این معمولاً به شکل یک فایل یا یک «عبارت یادآور» است که از 12 تا 24 کلمه به‌طور تصادفی تولید می‌شود. اگر کیف پول شما این گزینه را ندارد، حضانتی است (به این معنی که کنترل کامل دارایی‌های رمزنگاری خود را ندارید).
مقایسه ویژگی‌های ولت حضانتی و غیرحضانتی
کیف پول حضانتی:
- مدیریت کلید خصوصی: یک متولی یا شخص ثالث (مانند صرافی بایننس)، کنترل کلیدهای خصوصی و دسترسی به دارایی را در دست دارد.
- امنیت: کلیدهای خصوصی و دارایی‌ها به صورت آنلاین ذخیره می‌شوند و امنیت آنها به مکانیزم‌های امنیتی متولیِ کیف پول بستگی دارد.
- گزینه‌های بازیابی: اگر کاربر رمز عبور کیف پول خود را از دست بدهد، بازیابی و دسترسی به دارایی‌ها می‌تواند امکان پذیر باشد.
- تجربه کاربر: کاربرپسندتر است و به دانش بلاکچین احتیاج ندارد.
- دسترسی آفلاین: کلیدهای خصوصی فقط به صورت آنلاین و برای متولی قابل دسترسی هستند.
کیف پول غیر حضانتی:
- مدیریت کلید خصوصی: کاربران کنترل کامل کلیدها و دارایی‌های خصوصی خود را دارند.
- امنیت: کاربران می‌توانند تصمیم بگیرند که چگونه کلیدهای خصوصی خود را امن نگه دارند.
- گزینه‌های بازیابی: اگر کاربران کلیدهای خصوصی یا عبارت یادآور خود را از دست بدهند، دسترسی به دارایی‌های رمزنگاری‌شده خود را از دست می‌دهند.
- تجربه کاربر: کمتر کاربرپسند است و برای کاربران با تجربه یا آموزش دیده مناسب تر می‌باشد.
- دسترسی آفلاین: در کیف پول‌های سخت‌افزاری، دسترسی به کلید خصوصی و مدیریت آن، آفلاین است.
نکاتی در خصوص کیف پول‌های خودحضانتی
برنامه کیف پول را فقط از فروشگاه یا وب‌سایت رسمی برنامه دانلود کنید تا از نسخه‌های فیشینگ (جعلی یا دستکاری شده) جلوگیری کنید.
اطمینان حاصل کنید که دستگاه‌هایی که کیف پول شما روی آنها نصب است، همیشه به آخرین سیستم عامل یا نرم‌افزار رسمی موجود به روز می‌شوند.
همیشه عبارت یادآور، کلمات بازیابی یا کلید خصوصی خود را در برابر اشخاص دیگر و خطرات محیطی مانند آتش و آب و… در امان نگه دارید.
هرگز یک کپی دیجیتال از عبارت یادآور، کلمات بازیابی یا کلید خصوصی خود را تولید یا ذخیره نکنید. حتی چاپگر شما می‌تواند یک کپی دیجیتال را نگه دارد. در عوض آن را یادداشت کنید.
اگر کیف پول نرم‌افزاری دارید یا از برنامه کیف پول سخت‌افزاری استفاده می‌کنید، از احراز هویت 2 عاملی (2FA) و تأیید بیومتریک (اثر انگشت، الگوها و غیره) در تلفن یا لپ‌تاپ خود استفاده کنید.
مراقب باشید که با کدام قراردادهای هوشمند یا Dapp ها تعامل دارید و تا حد امکان از امضای کورکورانه خودداری کنید.
