وب۳

وب۳ (با نام وب ۳.۰ یا Web3.0 نیز شناخته می‌شود) ایده‌ای برای نسخه جدید وب جهانی است که مفاهیمی مانند تمرکززدایی، فناوری بلاک‌چین و اقتصاد مبتنی بر توکن را در خود جای داده است. برخی از فن‌آوران و روزنامه‌نگاران آن را با Web 2.0 مقایسه کرده‌اند که در آن داده‌ها و محتوا در گروه کوچکی از شرکت‌ها متمرکز شده‌اند که گاهی اوقات به آنها «شرکت‌های فناور بزرگ» (Big Tech) می‌گویند. اصطلاح وب۳ در سال ۲۰۱۴ توسط Gavin Wood یکی از بنیانگذاران اتریوم ابداع شد و این ایده در سال ۲۰۲۱ مورد توجه علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال، شرکت‌های بزرگ فناوری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر قرار گرفت.

برخی از مفسران استدلال می‌کنند که نسل سوم وب امنیت داده‌ها، مقیاس پذیری و حریم خصوصی را برای کاربران افزایش می‌دهد و با نفوذ شرکت‌های فناور بزرگ مبارزه می‌کند. آنها همچنین نگرانی‌هایی را در مورد وب غیرمتمرکز وب۳ مطرح می‌کنند و به پتانسیل امکان دستکاریِ کم و تکثیر محتوای مضر اشاره می‌کنند. برخی نسبت به تمرکز ثروت برای گروه کوچکی از سرمایه‌گذاران و افراد یا از دست دادن حریم خصوصی به دلیل جمع آوری اطلاعات گسترده تر ابراز نگرانی کرده‌اند. دیگران، مانند ایلان ماسک و جک دورسی، استدلال کرده‌اند که وب۳ تنها به عنوان یک کلمه تبلیغاتی یا اصطلاح بازاریابی عمل می‌کند.

مقایسه وب ۱.۰ و وب ۲.۰ و وب۳

در حالی که Web1.0 به کاربران امکان نوشتن HTML و خواندن محتوا را می‌داد، “Web2.0” تعاملات کاربر به کاربری را امکان پذیر می‌کرد که متاسفانه توسط چند غول رسانه‌های اجتماعی مانند فیس بوک، گوگل و یوتیوب، به شکل انحصاری میان مردم دنیا رواج یافت.

جنبش وب۳ با ایجاد مالکیت کاملِ محتوا برای کاربران و درآمدزایی ناشی از آن، قصد دارد این واسطه‌ها را از بین ببرد.

ویژگی‌ها و امکانات وب جهانی در طی سال‌های اخیر تغییرات بنیادینی داشته که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

وب ۱.۰ (از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۵)

– صفحات وب پایه
– Html
– تجارت الکترونیک
– جاوا و جاوا اسکریپت

وب ۲.۰ (از سال ۲۰۰۶ تا امروز)

– متمرکز
– رسانه‌های اجتماعی
– محتوای ایجاد شده توسط کاربر (UGC)
– دسترسی از طریق موبایل
– دوربین و ویدئوی با کیفیت بالا
– اپلیکِیشن‌ها (برنامه ها)
– شرکت‌های بزرگ از داده‌های شما درآمدزایی می‌کنند
– ارتباطات پرسرعت
– دسترسی جهانی به اینترنت

نسل سوم وب (قریب الوقوع)

– غیرمتمرکز
– وب معنایی
– dApps
– کاربران از داده‌های خود کسب درآمد می‌کنند
– NFT ها
– VR و AR و متاورس
– بلاک‌چین‌های بدون نیاز به مجوز
– هوش مصنوعی
– قابلیت تبادل اطلاعات میان ابزارها و نرم‌افزارها

جنگ بزرگ Web3.0 علیه Web2.0

در Web 2.0 (همان محتوا و اپلیکیشن‌ها و وبسایتهایی که از سال ۲۰۰۰ تا امروز در حال استفاده از آنها بوده‌ایم) داده‌ها و محتوایی دارند که در گروه کوچکی از شرکت‌ها متمرکز شده‌اند که گاهی اوقات به آنها «شرکت‌های فناور بزرگ» (Big Tech) می‌گویند.

در چند سال اخیر، نسل سوم وب با ایجاد مالکیت کاملِ محتوا برای کاربران و درآمدزایی ناشی از آن، قصد دارد این واسطه‌های بزرگ و انحصارطلب را از بین ببرد. برخی از جایگزین‌های اپ‌ها، کالاها، محصولات، خدمات و وبسایت‌های وب۲ را در ادامه معرفی می‌کنم:

سیستم عامل

گوشی موبایل

شبکه اجتماعی

موسیقی

جستجو

ثبت دامنه

پیام‌رسان

پرداخت

حمل و نقل

فضای ذخیره‌سازی اطلاعات

ویدئو و پخش زنده آنلاین

نقشه آنلاین و مسیریابی

مرورگر وب

شبکه کسب‌وکار و کاریابی

فایروال

اگر کمی دقت کنید می‌بینید که نام شرکت‌های بزرگ فناوری نظیر گوگل، اپل، مایکروسافت و متا در حوزه‌های مختلف بارها تکرار شده است. این خود نشان از انحصار در اقتصاد و کسب‌وکار متمرکز امروز می‌باشد. وب۳ با کمک فناوری بلاکچین و رمزارزها، آمده تا انحصار و تمرکز را از بین ببرد.

از طرف دیگر، تعداد کمِ پروژه‌های وب۳ بیانگر فرصت‌های بیشماری است که پیش روی توسعه دهندگان نرم‌افزار، مدیران محصول، و افراد و شرکت‌های خلاق می‌باشد.

اتحادیه دامین وب۳ W3DA

به نقل از ارزاخبار اتحادیه دامین وب۳ (Web3 Domain Alliance – W3DA) یک سازمان تحت رهبری اعضا و عضو محور است که به بهبود محیط‌های فناوری و سیاست عمومی برای کاربران خدمات نام دامنه بلاکچینی اختصاص دارد.

ماموریت W3DA