
وب3 (با نام وب 3.0 یا Web3.0 نیز شناخته میشود) ایدهای برای نسخه جدید وب جهانی است که مفاهیمی مانند تمرکززدایی، فناوری بلاکچین و اقتصاد مبتنی بر توکن را در خود جای داده است. برخی از فنآوران و روزنامهنگاران آن را با Web 2.0 مقایسه کردهاند که در آن دادهها و محتوا در گروه کوچکی از شرکتها متمرکز شدهاند که گاهی اوقات به آنها «شرکتهای فناور بزرگ» (Big Tech) میگویند. اصطلاح وب3 در سال 2014 توسط Gavin Wood یکی از بنیانگذاران اتریوم ابداع شد و این ایده در سال 2021 مورد توجه علاقهمندان به ارزهای دیجیتال، شرکتهای بزرگ فناوری و شرکتهای سرمایهگذاری خطرپذیر قرار گرفت.

برخی از مفسران استدلال میکنند که نسل سوم وب امنیت دادهها، مقیاس پذیری و حریم خصوصی را برای کاربران افزایش میدهد و با نفوذ شرکتهای فناور بزرگ مبارزه میکند. آنها همچنین نگرانیهایی را در مورد وب غیرمتمرکز وب3 مطرح میکنند و به پتانسیل امکان دستکاریِ کم و تکثیر محتوای مضر اشاره میکنند. برخی نسبت به تمرکز ثروت برای گروه کوچکی از سرمایهگذاران و افراد یا از دست دادن حریم خصوصی به دلیل جمع آوری اطلاعات گسترده تر ابراز نگرانی کردهاند. دیگران، مانند ایلان ماسک و جک دورسی، استدلال کردهاند که وب3 تنها به عنوان یک کلمه تبلیغاتی یا اصطلاح بازاریابی عمل میکند.
مقایسه وب 1.0 و وب 2.0 و وب3
در حالی که Web1.0 به کاربران امکان نوشتن HTML و خواندن محتوا را میداد، “Web2.0” تعاملات کاربر به کاربری را امکان پذیر میکرد که متاسفانه توسط چند غول رسانههای اجتماعی مانند فیس بوک، گوگل و یوتیوب، به شکل انحصاری میان مردم دنیا رواج یافت.
جنبش وب3 با ایجاد مالکیت کاملِ محتوا برای کاربران و درآمدزایی ناشی از آن، قصد دارد این واسطهها را از بین ببرد.
ویژگیها و امکانات وب جهانی در طی سالهای اخیر تغییرات بنیادینی داشته که به برخی از آنها اشاره میکنیم:
وب 1.0 (از سال 1990 تا سال 2005)
– صفحات وب پایه
– Html
– تجارت الکترونیک
– جاوا و جاوا اسکریپت
وب 2.0 (از سال 2006 تا امروز)
– متمرکز
– رسانههای اجتماعی
– محتوای ایجاد شده توسط کاربر (UGC)
– دسترسی از طریق موبایل
– دوربین و ویدئوی با کیفیت بالا
– اپلیکِیشنها (برنامه ها)
– شرکتهای بزرگ از دادههای شما درآمدزایی میکنند
– ارتباطات پرسرعت
– دسترسی جهانی به اینترنت
نسل سوم وب (قریب الوقوع)
– غیرمتمرکز
– وب معنایی
– dApps
– کاربران از دادههای خود کسب درآمد میکنند
– NFT ها
– VR و AR و متاورس
– بلاکچینهای بدون نیاز به مجوز
– هوش مصنوعی
– قابلیت تبادل اطلاعات میان ابزارها و نرمافزارها
جنگ بزرگ Web3.0 علیه Web2.0

در Web 2.0 (همان محتوا و اپلیکیشنها و وبسایتهایی که از سال 2000 تا امروز در حال استفاده از آنها بودهایم) دادهها و محتوایی دارند که در گروه کوچکی از شرکتها متمرکز شدهاند که گاهی اوقات به آنها «شرکتهای فناور بزرگ» (Big Tech) میگویند.
در چند سال اخیر، نسل سوم وب با ایجاد مالکیت کاملِ محتوا برای کاربران و درآمدزایی ناشی از آن، قصد دارد این واسطههای بزرگ و انحصارطلب را از بین ببرد. برخی از جایگزینهای اپها، کالاها، محصولات، خدمات و وبسایتهای وب2 را در ادامه معرفی میکنم:
سیستم عامل
وب2:
مایکروسافت ویندوز Microsoft Windows
اپل آی او اس Apple iOS
گوگل اندروید Google Android
گوشی موبایل
وب2:
اپل آیفون Apple iPhone
سامسونگ گلکسی Samsung Galaxy
شبکه اجتماعی
وب2:
متا فیسبوک Meta Facebook
متا اینستاگرام Meta Instagram
توییتر Twitter
موسیقی
وب2:
اسپاتیفای Spotify
اپل آی تونز Apple iTunes
وب3:
آدیوس Audius
جستجو
وب2:
گوگل Google
وب3:
پریسرچ Presearch
ثبت دامنه
وب2:
جوکر Joker
گو ددی GoDaddy
پیامرسان
وب2:
متا واتس اپ Meta WhatsApp
وب3:
استاتوس Status
پرداخت
وب2:
پی پل PayPal
وب3:
متامسک Metamask
حمل و نقل
وب2:
اوبر Uber
وب3:
دیمو DIMO
فضای ذخیرهسازی اطلاعات
وب2:
گوگل درایو Google Drive
مایکروسافت دراپ باکس Microsoft Dropbox
آمازون وب سرویس Amazon Web Services – AWS
ویدئو و پخش زنده آنلاین
وب2:
گوگل یوتوب Google YouTube
نقشه آنلاین و مسیریابی
وب2:
گوگل مپ Google Maps
مرورگر وب
وب2:
گوگل کروم Google Chrome
شبکه کسبوکار و کاریابی
وب2:
مایکروسافت لیندکدین Microsoft LinkedIn
وب3:
برین تراست Braintrust
فایروال
وب2:
نود32 ESET Nod32 Internet Security
اگر کمی دقت کنید میبینید که نام شرکتهای بزرگ فناوری نظیر گوگل، اپل، مایکروسافت و متا در حوزههای مختلف بارها تکرار شده است. این خود نشان از انحصار در اقتصاد و کسبوکار متمرکز امروز میباشد. وب3 با کمک فناوری بلاکچین و رمزارزها، آمده تا انحصار و تمرکز را از بین ببرد.
از طرف دیگر، تعداد کمِ پروژههای وب3 بیانگر فرصتهای بیشماری است که پیش روی توسعه دهندگان نرمافزار، مدیران محصول، و افراد و شرکتهای خلاق میباشد.
اتحادیه دامین وب3 W3DA
به نقل از ارزاخبار اتحادیه دامین وب3 (Web3 Domain Alliance – W3DA) یک سازمان تحت رهبری اعضا و عضو محور است که به بهبود محیطهای فناوری و سیاست عمومی برای کاربران خدمات نام دامنه بلاکچینی اختصاص دارد.
ماموریت W3DA
این اتحاد برای ترویج توسعه اکوسیستم نامگذاری بلاکچین و عملکرد ثبت دامنه بلاکچین با و در بستر تمامی برنامههای وب مبتنی بر بلاکچین و سنتی است.
Web3 Domain Alliance به پیشرفت فناوری ثبت دامنه بلاکچین و همچنین حفاظت از مصرفکننده با اطمینان از قابلیت همکاری ثبت دامنه بلاکچین اختصاص دارد.
اتحاد دامنه Web3 بر این باور است که دامنههای سطح بالای وب3 عمومی مبتنی بر بلاکچین (“TLD”) که توسط یک سازمان خاص توسعه یافته و به بازار عرضه میشوند، دارایی معنوی هستند و فعالین صنعت باید به حقوق مالکیت معنوی کلیه خدمات نامگذاری بلاکچین به نفع مصرفکنندگان و همچنین برنامههایی که میخواهند از عملکرد دامنه بلاکچین پشتیبانی کنند، احترام بگذارند.
تعهدات W3DA
به عنوان عضوی از Web3 Domain Alliance، شرکتها تعهدات زیر را میدهند:
- پیروی از اصول Web3 Domain Alliance مبنی بر توسعه فضاهای نام دامنه بلاکچین منحصر به فرد و قابل تعامل، دامنههای NFT، و حمایت از حفاظت قانونی و پذیرش بازار فضای نام بلاکچین.
- برای محافظت از کاربران و تلاش برای توسعه سیستمهای نامگذاری دامنه NFT سازگار، از طریق اجتناب داوطلبانه از تداخل و تشابه دامنهها با سیستمهای نامگذاری موجود Web3.
- برای دفاع از موضع سیاستی صاحبان یا اپراتورهای ثبت دامنه NFT تا بتوانند حقوق علامت تجاری را در TLDهای وب3 خود از طریق اولین استفاده تجاری با نفوذ به بازار ایجاد کنند.
- برای محافظت از حقوق مالکیت معنوی اتحادیه، از جمله حقوق علامت تجاری، در TLDهای web3 اتحادیه.
- برای همکاری با سایر اعضای Web3 Domain Alliance برای ارتقای پیشرفت مواضع سیاستی اتحادیه.
- برای همکاری با دیگر اعضای اتحادیه برای حمایت از به رسمیت شناختن دامنههای NFT توسط جامعه گستردهای از سهامداران و عموم مردم.